Η πρόταση NIEU WAter gaRDEN προκύπτει χάρη στην «ανάμιξη» τριών βασικών «συστατικών»: νερό, πόλη και αγρόκτημα. Σε μια τέτοια, εξαιρετικής σημασίας περιοχή για την πόλη Leeuwarden, μία κατάλληλη ισορροπία μεταξύ αυτών των συστατικών επιτρέπει τη σύλληψη ενός υβριδικού τοπίου που να καθιερώνει μία μετάβαση μεταξύ αστικού στοιχείου και εξοχής. Θα προκύψει έτσι ένα νέο περιβάλλον στο οποίο στοιχεία της πόλης (παραδοσιακής και σύγχρονης) θα συνδιαλέγονται με το υπάρχον αγροτικό πεδίο και τις αντίστοιχες υποδομές του.

Η μεγάλη έκταση της περιοχής επέμβασης (19ha περίπου), επιτρέπει τη δημιουργία μιας μοναδικής κατοικήσιμης περιοχής κατά μήκος του καναλιού και την πραγμάτωση ερευνών γύρω από την εξέλιξη της σχέσης κατοικίας-νερού στην πόλη αυτή. Καθεμιά από τις 450 οικιστικές μονάδες που προτείνονται, συμπεριλαμβανομένου του αστικού εξοπλισμού, θα έχει μία ξεχωριστή και άμεση σχέση με το κανάλι. Το δίκτυο του νερού θα μετατραπεί σε βασικό κυκλοφοριακό δίκτυο για τους μελλοντικούς κατοίκους, οι οποίοι με μία απλή βάρκα θα εξασφαλίζουν την πρόσβασή τους στην αυλή της κατοικίας τους.

Η πρόταση είναι ουσιαστικά μια νέα εικόνα προϋπαρχόντων αξιοσημείωτων αποτελεσμάτων, παράδοσης και μνήμης. Ο τόπος-στόχος του διαγωνισμού έχει ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία η πρόταση προσπαθεί να βελτιώσει. Η ομάδα αντιλαμβάνεται την ιδέα του τόπου με έναν ευρύ τρόπο, έτσι ώστε να μπορούν να μιλάνε για το σενάριό τους με τρεις συμπληρωματικούς τρόπους. Τον τόπο ως τοποθεσία και φυσικό χώρο, τον τόπο ως αποτέλεσμα τεχνολογικής, κατασκευαστικής και τυπολογικής παράδοσης και τέλος τον τόπο ως περιοχή συλλογικής μνήμης όπου αναδύεται το παρελθόν της πόλης για να υποστηρίξει το παρόν. Η ταυτότητα που σχετίζεται με το αστικό στοιχείο, επιδιώκεται να καθιερωθεί διαμέσου των προϋπαρχόντων στοιχείων, της παράδοσης και της μνήμης, μέθοδοι ικανές να αποκαλύψουν το χαρακτήρα ενός συγκεκριμένου τοπίου. Προσπαθούν δηλαδή, να μετατρέψουν έναν τόπο περιφερειακό και προαστιακό σε ένα νέο ικανό να προωθήσει τη δική του ταυτότητα, δημιουργώντας έτσι διαμέσου της τοπικής κληρονομιάς μια σύγχρονη εικόνα της ευρωπαϊκής αστικότητας.

Προϋπάρχοντα στοιχεία.

Ο αγροτικός καμβάς χρησιμεύει επεκτεινόμενος ως στοιχείο υποστήριξης της νέας αστικής ανάπτυξης. Ο αγροτικός ιστός είναι δηλαδή αυτός που διαμορφώνει την επιφάνεια του εδάφους.Τα οικόπεδα που προορίζονται για καλλιέργειες, οριοθετούνται ξεκάθαρα από μία ισχυρή υποδομή καναλιών, που λειτουργούν ως βάση της πρότασης. Έτσι, το νέο δίκτυο περιπάτου και ψυχαγωγίας θα προκύψει από αυτήν την πρωτότυπη υποδομή. Η πρόταση θεωρεί το αγροτικό στοιχείο ως κληρονομιά που πρέπει να ενσωματωθεί στο νέο τοπίο.

Ένα άλλο στοιχείο που σκοπεύουν να διατηρήσουν προέρχεται από το ίχνος του άξονα ανατολής-δύσης της παλιάς οδού Noksymerdyk (12^ος αιώνας), η οποία σήμερα ταυτίζεται με έναν αυτοκινητόδρομο.Η μεταφορά της κίνησης των μηχανοκίνητων μέσων αλλού, προσφέρει δυνατότητες βελτίωσης της θέσης αυτού του άξονα, μέσω της επέκτασης των δύο πλευρικών καναλιών, τα οποία επανασχεδιάζουν αυτό το σημαντικό αποτύπωμα. Προορίζεται για αποκλειστική χρήση από ποδηλάτες και πεζούς.

Παραδοσιακό οικοδομικό τετράγωνο.

Το οικοδομικό τετράγωνο με το χαρακτηριστικό τύπο κατοικίας στο Leeuwarden όπως και σε όλη την Ολλανδία, χαρακτηρίζεται από έναν εμπρόσθιο χώρο ο οποίος λειτουργεί ως κήπος προσόψεως και από έναν οπίσθιο, στο εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου, εντός του οποίου χωροθετείται συνήθως μία ζώνη παιχνιδιού και ένας οπωρώνας-θερμοκήπιο. Το δομημένο χωροθετείται μεταξύ αυτών των δύο κήπων. Το οικοδομικό τετράγωνο δημιουργείται μέσω της γραμμικής προσκόλλησης των οικοπέδων στις δύο ή τέσσερις πλευρές τους. Ο χώρος που έχει την πιο έντονη σχέση με την κατοικία και τη ζωή μέσα σ’αυτή είναι ο εσωτερικός κήπος, καθότι ο εξωτερικός εκπροσωπεί έναν πιο γενικό χαρακτήρα, αυτόν του πολιτισμού και της παράδοσης. Αυτός ο εσωτερικός κήπος έχει την κύριά του χρήση τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς είναι αυτοί που επιτρέπουν τη βέλτιστη απόλαυση του εξωτερικού χώρου,είτε με λιγότερο είτε με περισσότερο ενεργητικό τρόπο.

Επανερμηνεία του οικοδομικού τετραγώνου της προαστιακής κατοικίας.

Οι συνθήκες κατοίκησης που παρουσιάζονται στο κοντινό της περιοχής μελέτης, περιβάλλον, «υποχρέωσε» την αρχιτεκτονική ομάδα να ερευνήσει μηχανισμούς υιοθέτησής τους σε νέες απαιτήσεις και καταστάσεις και μεταξύ άλλων στη «συνάντηση» κατοικίας-νερού. Επιπροσθέτως, διερεύνησαν και επαναπροσδιόρισαν το θέμα του προσανατολισμού, καθότι η δομή του οικοδομικού τετραγώνου, αναπόφευκτα, δημιουργούσε κατοικίες με δυσμενείς συνθήκες στους εσωτερικούς τους κήπους, όσον αφορά τον ηλιασμό. Έτσι από την λύση του τετραγώνου, η ομάδα περνάει σε μία γραμμική πρόταση, η οποία επιτρέπει τη στροφή των εξωτερικών χώρων των κατοικιών, όπου διαδραματίζεται η καθημερινή ζωή, προς το νότο και το νερό. Ενώ η βόρεια όψη εμφανίζεται με μεγαλύτερη ομοιομορφία, συνέχεια και ηρεμία, η νότια με τους διάσπαρτους κήπους της παρουσιάζεται ως η πιο ζωντανή και ποικιλόμορφη. Την πρόταση αυτήν της προαστιακής κατοικίας, τη χαρακτηρίζουν λοιπόν ταυτόχρονα ο κανόνας και η εξαίρεση, η ομοιομορφία και η ανομοιομορφία.

Παρομοίως, θα γίνουν αναφορές σε παραδοσιακά υλικά και τεχνικές όσον αφορά τη δημιουργία νέων, κοινόχρηστων στοιχείων. Η υλικότητα της πρότασης αποτελεί μια συνέχεια του χαρακτήρα των υπαρχόντων οικιστικών περιοχών. Για παράδειγμα, ο τοίχος από τούβλο, που χρησιμοποιούταν ανέκαθεν, με την ποικιλομορφία του όσον αφορά τον τρόπο δόμησης και τον τύπο του υλικού (διαστάσεις, υφή, χρώμα), θα αποτελέσει το κύριο κατασκευαστικό στοιχείο της πρότασης. Από την άλλη, η παραδοσιακή υποδομή που χρησιμοποιείται για την κατασκευή θερμοκηπίων θα συσχετιστεί με την κατοικία με έναν ιδιαίτερο τρόπο, μετατρεπόμενη σε χώρο που υποδεικνύει πρόθεση. Θα μετατραπεί σε χώρο εσωτερικό ή εξωτερικό, μεγεθύνοντας ή μικραίνοντας τον εσωτερικό χώρο κατοίκησης ανάλογα με της ανάγκες που παρουσιάζονται σε κάθε εποχή. Ακόμη, η αγροτική κατοικία, με τους χώρους της που διαχωρίζονται ανάλογα με τη δραστηριότητα που αναπτύσσεται σε αυτούς (κατοικία, αποθήκη, στάβλος), θα λειτουργήσει ως χωρικό μοντέλο και μοντέλο κλίμακας και οι κατοικίες της γειτονιάς Nijl N στην άλλη άκρη του καναλιού θα συνδιαλέγονται με αυτές τις κατασκευές με ανάλογο τρόπο. 

Μνήμη. Επανερμηνεία του παρελθόντος ως στοιχείο υποστήριξης του παρόντος.

Η συμβολική δύναμη μεσαιωνικών στοιχείων του Leeuwarden τα οποία είναι ακόμη παρόντα στην πόλη, υποδεικνύει νέους τρόπους αντίληψης του αστικού σχεδιασμού. Η παραδοσιακή ολλανδική κατοικία παρήγαγε μια ισορροπημένη συμπλοκή κοινόχρηστου και ιδιωτικού και η αναπαράσταση της ιδιωτικότητας πραγματοποιούταν μέσα από τη χρήση τυποποιημένων αναπαραστατικών κανόνων. Η σύγχρονη ποικιλία στο σύστημα αυτών των κανόνων, όπως είναι η ποσότητα, το μέγεθος και ο ρυθμός ανοιγμάτων, το χρώμα και οι αλλαγές στους τύπους τοιχοποιίας στις προσόψεις, επιτρέπει την υπόδειξη του διαφορετικού διαμέσου του κοινόχρηστου. Δηλαδή διαφαίνεται η ικανότητα της αρχιτεκτονικής να αφορά το συλλογικό μέσα από την επιβεβαίωση της ιδιωτικής διαφορετικότητας. Ακόμη, αρχιτέκτων και μηχανικός την εποχή εκείνη μετατράπηκαν σε έννοιες επικαλυπτόμενες. Ένα παράδειγμα είναι τα κτίρια-πύλες των τειχών. Αυτός το υβρίδιο αρχιτεκτονικής και μηχανικής σε επαφή με το νερό θα αποτελέσει ουσιαστικό στοιχείο στην κατανόηση του τρόπου που οι εγκαταστάσεις των τύπων κατοικίας που προτείνονται, θα συσχετιστούν με το νερό.

Τύποι στέγασης. Σχέση με το υγρό στοιχείο.

Ορίζουν δύο τύπους στέγασης. Τη μονοκατοικία και την πολυκατοικία. Το νερό όπως έχει ήδη αναφερθεί θα αποτελεί δομικό στοιχείο της πρότασης και για τους δύο τύπους στέγασης με τη χρήση βαρκών. Στόχος είναι να εξασφαλιστεί ότι οι κατοικίες στην πλειοψηφία τους έχουν πρόσβαση στην αποβάθρα από το νότο. Συνεχίζοντας το παραδοσιακό προαστιακό περιβάλλον, πραγματοποιούν ορισμένες μεταλλάξεις στα δεδομένα της κλασικής ολλανδικής κατοικίας.

Η πολυκατοικία χωρίζεται σε δύο τύπους. Τα μπλοκ και τους πύργους. Τόσο ο οριζόντιος όσο και ο κατακόρυφος χώρος έχουν ένα ισόγειο επίπεδο εξαιρετικής σημασίας, το οποίο λειτουργεί ως χώρος αποβίβασης από τις βάρκες, ως χώρος στάθμευσης και ως χώρος πρόσβασης στις κατοικίες. Οι κατοικίες αναγείρονται γύρω από έναν κοινό πυρήνα κυκλοφορίας και εγκαταστάσεων, ο οποίος τοποθετείται κεντρικά στους πύργους και διαδοχικά στα μπλοκ. Στις μεζονέτες και στις μονώροφες κατοικίες με νότιο προσανατολισμό (80%), αναπτύσσεται ένας χώρος ο οποίος ρυθμίζει τις αλλαγές κλίματος όπως ένα θερμοκήπιο ανάλογα με την εποχή, καθώς ενσωματώνεται σ’ αυτές το χειμώνα, ενώ γίνεται εξωτερικός το καλοκαίρι. Ο κεντρικός ή πλευρικός πυρήνας εξυπηρέτησης των διαμερισμάτων, επιτρέπει μία ιδιαίτερα ευέλικτη και προσαρμόσιμη οργάνωση των ελεύθερων χώρων.

Οι μονοκατοικίες χωρίζονται σε διάφορους τύπους, ανάλογα με την επιφάνεια και το κόστος. Αναπτύσσονται δύο βασικά οικόπεδα των 5.7*30μ. και των 7.2*30μ. Σε αυτά αναγείρονται ομάδες κατοικιών με συνεχή βόρεια όψη και μία πιο ποικιλόμορφη νότια, η οποία με κατάλληλη διαμόρφωση του ιδιοκτήτη της κάθε κατοικίας, αναπτύσσει συγκεκριμένο είδος σχέσης με το νερό σε διαφορετικά σημεία. Έτσι, κάποια σπίτια μπορούν να έχουν περισσότερο χώρο για κήπο, κάποια μεγαλύτερο χώρο αποβάθρας, ενώ κάποια άλλα επιτρέπουν τη διείσδυση του νερού στο δομημένο. Μεταξύ εσωτερικού χώρου και εξωτερικού, δημιουργούνται αυτοί οι ενδιάμεσοι χώροι οι οποίοι μεταφράζονται διαφορετικά ανάλογα με την εποχή, καθώς προσφέρουν τη δυνατότητα κάλυψης ορισμένων ανοιγμάτων με διαφορετικά υλικά.

Βιωσιμότητα και νερό.

Για μια ισορροπημένη σχέση με το περιβάλλον η πρόταση στοχεύει στη χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση, πρωτίστως κάνοντας χρήση παθητικών συστημάτων, με συμπληρωματικά ορισμένα μηχανικά συστήματα. Απ’ τα σημαντικά παθητικά εργαλεία είναι ο σωστός προσανατολισμός, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η επαρκής συλλογή θερμότητας σε περιόδους χαμηλών θερμοκρασιών. Γι’ αυτό χρησιμοποιούνται μεγάλα ανοίγματα στους ενδιάμεσους χώρους οι οποίοι είναι εύκολοι στη διαχείρισή τους. Οι πολυκατοικίες, καθώς έχουν εκτεθειμένη μεγαλύτερη επιφάνεια, χρησιμοποιούν σκούρους τόνους κελυφών για να εξασφαλίζουν καλύτερη θερμική αδράνεια.

Τοπίο, μνήμη, παράδοση και νερό.
EUROPAN LEEUWARDEN. 
nieuWATERgarden. 1^Ο βραβείο.

                                       

Αρχιτέκτονες: Pulido+Piriz. CUAC. Arquitectura(Javier Castellano Pulido+Tomás García Píriz)/Juan Antonio Serrano García/ Paloma Baquero Massats/Luis Miguel Ruiz Aviles.

Συνεργάτες: Cristóbal Adrián García Almeida, José Enrique Iniesta Molina, Alejandro Pedro López Fernández, Alejandro Carlos Galindo Durán, María de Lara Ruiz, Juan Bachs Rubio, Elena Maria Lucena Guerrero.

Πηγές:

1. http://www.archdaily.com/200140/europan-11-proposal-leeuwarden-cuac-arquitectura-serrano-baquero-arquitectos-luis-miguel-ruiz-aviles/

2. http://afasiaarq.blogspot.gr/2011/12/pulidopiriz-cuac-arquitectura-serrano.html